سیستان و بلوچستان با برخورداری از انواع انرژیهای نو و تجدید پذیر مانند انرژی خورشیدی، بادی، امواج و اقیانوس و زمین گرمایی به گنجینه‌ای با ارزش تبدیل شده که سرمایه گذاران میتوانند با برخورداری از مزیت‌های فراوان این نوع انرژی زمینه را برای تولید برق فراهم کنند.
به گزارش ایرنا سیستان و بلوچستان با توجه به موقعیت ژئوپلتیک خاص خود در تمامی زمینه‌های انرژیهای تجدید پذیر توانمندی و ظرفیت‌های بسیار ایده آلی دارد که انرژی بادی در کریدرهای باد، انرژی خورشیدی و تشعشع تابش سولار، انرژی زمین گرمایی در دامنه آتشفشان نیمه خاموش تفتان و کوههای منطقه دلگان و بزمان، انرژی بایومس و بایوگاز در مناطق دامداری سیستان، بمپور و باهوکلات و انرژی امواج و اقیانوس با موج‌های مناسب دریای بزرگ چابهار به بلندای بیش از ۱۲ متر در فصل مونسون از آن جمله هستند.
این استان با گستره ۱۸۷ هزار و ۵۰۲ کیلومتر مربع به عنوان پهناور‌ترین استان کشور و با برخورداری از انواع انرژی پاک و تجدید شونده می‌تواند تامین کننده بخش زیادی از انرژی کشور و کشورهای همسایه همچون افغانستان و پاکستان باشد لذا سرمایه گذاری در این بخش با توجه به نیاز این کشورها به صادرات برق از ایران زمینه توسعه استان و سوددهی فراوان را برای علاقه مندان این عرصه فراهم می‌کند.
وزیر نیرو در حاشیه بیستمین کنفرانس ملی شبکه‌های توزیع نیرو و برق در زاهدان به خبرنگار ایرنا گفت: استان سیستان و بلوچستان از نظر منابع انرژی تجدید پذیر یکی از استثنایی‌ترین استانهای کشور است و تابش بسیار خوب نور خورشید و نیز وزش بادهای مستمر در شمال این استان زمینه مناسبی را برای استفاده از انرژیهای نو مهیا کرده است.
حمید چیت چیان از احداث یک نیروگاه ۵۰۰ مگاواتی در مرکز این استان خبر داد و گفت: نیروگاه کنونی زاهدان با افزایش یک واحد بخار ۷۶۰ مگاواتی به یک نیروگاه سیکل ترکیبی تبدیل خواهد شد.
وی افزود: با توجه به اظهارات استاندار سیستان و بلوچستان مبنی بر اعطای تسهیلات لازم برای افراد مستعد سرمایه گذاری، موسسات بانکی و صندوق توسعه ملی تسهیلات ویژه‌ای را در اختیار سرمایه گذاران این استان قرار خواهند داد.
وزیر نیرو اظهار داشت: دو کشور افغانستان و پاکستان واقع در شرق ایران و هم مرز با سیستان و بلوچستان همه ساله مقادیر قابل توجهی برق را از ایران وارد می‌کنند و بازار خوبی را برای صنعت برق فراهم آورده‌اند.
استاندار سیستان و بلوچستان نیز گفت: با توجه به توافقات صورت گرفته با وزیر نیرو، مزرعه انرژیهای پاک در این استان راه اندازی می‌شود.
علی اوسط هاشمی ادامه داد: این استان با داشتن توانمندی‌ها و ظرفیت‌های فراوان می‌تواند به قطب انرژیهای پاک کشور تبدیل شود.
وی گفت: بر اساس توافقات صورت گرفته با وزیر نیرو، دانش آموختگان رشته برق دانشگاه سیستان و بلوچستان با ۱۰ درصد آورده و ۹۰ درصد حمایت‌های مالی دولت میتوانند مزرعه انرژیهای پاک را در استان پایه گذاری کنند.
وی تاکید کرد: باید از ظرفیت‌های بی‌شمار سیستان و بلوچستان از جمله سواحل مواج دریای عمان، بیش از ۱۵۰ روز باد با حداکثر سرعت ۱۰۸ کیلومتر بر ساعت، گرمایش زمین و آفتاب دائمی برای تولید انرژیهای نو بهترین استفاده را کرد.
هاشمی ادامه داد: با ایجاد نیروگاه انرژیهای نو می‌توان با نگاهی فرا منطقه‌ای برق تولیدی در سیستان و بلوچستان را به کشورهای افغانستان و پاکستان که در بد‌ترین شرایط تولید نیرو و توزیع شبکه برق قرار دارند، صادر کرد.
دبیر اول کمیته استاندارد توربینهای بادی ایران نیز به خبرنگار ایرنا گفت: بحران انرژی بزرگ‌ترین معضلی است که جهان صنعتی با آن رو به رو خواهد شد و این بحران هر ساله تشدید می‌شود و از طرفی انرژیهای فسیلی از نظر میزان رو به افزایش اما از نظر درصد، رشد کاهش نسبی دارند و با افزایش مصرف، رو به اتمام هستند از این رو استفاده از انرژیهای نو همانند انرژی خورشیدی کمک قابل توجه‌ای در زمینه تامین انرژی مورد نیاز خواهد کرد.
غلامرضا سرگلزائی ادامه داد: حدود دو دهه پس از ورود سلولهای فتوولتائیک به عرصه عمومی تولید انرژی، ارتباط تنگاتنگ سیاست و منابع انرژی موجب شد تا دیگر جایی برای بحث توجیه اقتصادی یافتن برای روی آوردن به سمت بهره گیری از انرژی خورشید و تولید الکتریسته نماند زیرا ایران روی کمربند خورشیدی جهان قرار گرفته است و یکی از کشورهایی است که از تابش نور خورشید با قدرت و توان مطلوب برخوردار است.
وی افزود: ایران از مناطق بسیار مستعد برای بهره گیری از این انرژی است به طوری که میزان تابش روزانه آفتاب به طور متوسط به شش کیلو وات ساعت بر متر مربع می‌رسد و متوسط تعداد ساعات آفتابی، از دو هزار و ۸۰۰ ساعت در سال بیشتر است و در شهرهای کویری کشور همچون زاهدان، ساعات آفتابی به سه هزار و ۲۰۰ساعت نیز می‌رسد.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه ایران و بویژه استان سیستان و بلوچستان کوهستانی است و بیشتر نقاط آن در ارتفاع بالا‌تر از هزار متر از سطح دریا واقع شده‌اند و توان دریافت انرژی از تابش نور خورشید آن بیشتر است از این رو موقعیت انرژی خورشیدی در کشور و این استان ممتاز است و توجه به این مساله را دو چندان می‌کند.
مجری طرح نیروگاههای بادی و خورشیدی سیستان و بلوچستان ادامه داد: خوشبختانه شمال و مرکز این استان بهترین و ایده آل‌ترین منطقه تابشی است.
وی افزود: بر اساس اطلس نقشه خورشید ایران که توسط سازمان انرژیهای نو ایران تهیه شده است منطقه سیستان و بلوچستان را در هر متر مربع تابش بین ۲/۵ تا ۴/۵ کیلو وات ساعت و اطلس ماهواره‌ای ناسا (سازمان هوانوردی ایالات متحده) از شش تا هشت کیلو وات ساعت نشان می‌دهد.
سرگلزایی درباره توجیه اقتصادی انرژی همیشگی بادهای سیستان گفت: نیاز مبرم منطقه به انرژی، احداث تاسیسات زیربنایی مصرف کننده پر قدرت برق و درخواست روز افزون برق کشورهای همجوار، ما را مُجاب به احداث نیروگاههای پر قدرت در شمال استان می‌کند.
وی همچنین به بررسی امکان استفاده از انرژی خورشیدی از دیدگاه اقتصاد پرداخت و افزود: هر چند هنوز هزینه استفاده از انرژی خورشیدی بیشتر از دیگر منابع انرژی است، اما امروزه در سیاست گذاری‌ها فقط هزینه سیستم‌های خورشیدی در نظر گرفته نمی‌شود بلکه فواید حاصل از بکارگیری آن‌ها، مانند کاهش آلودگی محیط زیست و صرفه جوئی سوخت و کاهش هزینه‌های اجتماعی نیز مد نظر قرار می‌گیرد.
وی ادامه داد: با وجود تمام مسائلی که مطرح می‌شود می‌توان مناطقی همچون سیستان و بلوچستان را یافت که استفاده از انرژی خورشیدی در آن‌ها توجیه اقتصادی دارد که به عنوان نمونه استفاده ازسلول‌های خورشیدی در اطراف زاهدان، خاش، نصرت آباد، می‌رجاوه، سراوان، نیکشهر و دیگر مناطق دور دست را می‌توان در عرض چند سال به قیمت روز رساند.
وی گفت: با توجه به فناوری‌های موجود و وسعت استفاده از انرژی خورشیدی در دنیا، به نظر می‌رسد در بخش‌هایی مانند گرمایش ساختمان‌ها، تولید آب گرم، طبخ غذا، خشک کن‌ها، آب شیرین کن‌ها و سیستم‌های فتوولتائیک به عنوان مواردی در پدافند غیر عامل برای کشورمان می‌تواند مورد توجه قرار گیرد و با انرژیهای رایج رقابت کند.
وی گفت: سیستان و بلوچستان گنجینه‌ای از انرژیهای نو و تجدید شونده است به طوری که زمینه را برای سرمایه گذاری بخش خصوصی در تولید انرژی فراهم کرده است.
عضو هیات رییسه انجمن علمی انرژی بادی ایران و مجری طرح نیروگاههای بادی خورشیدی سیستان و بلوچستان گفت: ۷۵ دستگاه سیستم روشنایی LED هیبرید (بادی و خورشیدی) برای نخستین بار در خیابان دانشگاه زاهدان طراحی و نصب شد.
سرگلزایی با بیان اینکه عملیات اجرای این پروژه از سال ۸۰ آغاز شد و اکنون به مرحله اجرا در آمد گفت: بر این اساس تصمیم گرفته شد که در هر پایه -تیر برق نصب شده در وسط بلوار- به جای استفاده از چهار عدد لامپ روشنایی ۴۰۰ وات بخار سدیم پر قدرت و پرمصرف از چهار عدد کلاهک ال‌ای دی ۱۰۰ واتی استفاده شود.
وی ادامه داد: در همین زمینه مهندسان شرکت برق سیستان و بلوچستان با مطالعه دقیق و بررسی همه جوانب پخش نور به این نتیجه رسیدند که با چهار کلاهک ال‌ای دی ۱۰۰ واتی با استفاده از انرژیهای نو می‌توان مقدار نور بسیار کافی برای تردد مردم این شهر را فراهم کرد.
وی تصریح کرد: برای تامین انرژی پاک چهار لامپ ذکر شده یک توربین ۴۰۰ وات بادی شش پره با دارا بودن یک ژنراتور بسیار مدرن و پیشرفته کوچک از نوع مغناطیسم دائم و پیشبرنده (بدون گیر بوکس) استفاده و نصب شده است.
عضو هیات رییسه انجمن علمی انرژی بادی ایران ادامه داد: دُم متحرک از مهم‌ترین ویژگی‌های منحصر به فرد این سیستم است که می‌تواند مسیریابی و پیداکردن همیشگی جهت باد غالب را انجام دهد.
سرگلزایی اظهار کرد: دراین سیستم علاوه بر توربین بادی دو عدد پانل خورشیدی ۱۵۰ وات از نوع منوکریستال فتوولتائیک استفاده شده که ترکیب توربین بادی و پانل خورشیدی دو باطری ۲۰۰ آمپر را در روز و شب شارژ می‌کنند و با سیستم کاملا هوشمند پیشرفته خود در زمان تاریکی هوا به صورت اتوماتیک کلاهک LED را روی مدار آورده و روشنایی خیابان را تامین می‌کند.
وی گفت: این سیستم در هیچ نقطه از ایران به صورت بادی و خورشیدی استفاده نشده و برای نخستین بار در سیستان و بلوچستان توسط کار‌شناسان ارشد برق استان طراحی و در زاهدان با تعداد ۷۵ دستگاه در بلوار دانشگاه این شهر به صورت آزمایشی شروع به کار کرده است.
وی ادامه داد: از مهم‌ترین ویژگی‌های این سیستم داشتن مغناطیسم دائم، شش پره بودن، تحمل ۸۰ درجه دمای محیط، کارکردن با بادهای ۱۵۰ تا ۱۶۰ کیلومتر بر ساعت، سیستم سولار مخصوص منطقه، برخورداری از راندمان بالای ۱۷ و نیم درصد سلولهای خورشیدی فتوولتائیک، باطری‌های مخصوص سیستم با ۲۰۰ آمپر ساعت بدون نیاز به تعمیرات و نگهداری و سازگار با محیط زیست است.
وی هزینه تمام شده هریک از سکوهای خورشیدی و بادی را کمتر از ۱۰۰میلیون ریال ذکر کرد و گفت: این سکو‌ها در زاهدان طراحی شده و قدرت تحمل شدید‌ترین بادهای موجود منطقه را دارد به طوری که سیستم با وزش باد شدید نیز دچار مشکل نخواهد شد.
مدیرعامل شرکت مدیریت برق نیروگاههای سیستان و بلوچستان نیز به خبرنگار ایرنا گفت: هم اینک در نیروگاه ایرانشهر چهار واحد ۶۴ مگاواتی بخار برای تولید برق وجود دارد که سالیانه ۵۰۰ میلیون لیتر مازوت مصرف می‌کنند.
محب علی پودینه تمیز با بیان اینکه برای تامین سوخت مورد نیاز این نیروگاه سالیانه ۱۷ هزار کامیون به کار گرفته می‌شود گفت: برنامه گاز سوز کردن این نیروگاه در دستور کار قرار دارد و در این زمینه قرارداد حدود ۴۰۰ میلیارد ریال در نظر گرفته شده که با تامین مشعل‌های مورد نیاز نیروگاه از خارج کشور در سالجاری انجام خواهد شد.
وی با بیان اینکه بالا‌ترین هزینه‌ها در نیروگاه‌ها تامین سوخت است اظهار داشت: با تبدیل سوخت از مازوت به گاز در نیروگاه ایرانشهر هزینه‌های سوخت، تعمیر و نگهداری تجهیزات ۷۰ درصد در این نیروگاه کاهش می‌یابد.
وی به نیروگاه کنارک در جنوب سیستان و بلوچستان اشاره کرد و گفت: این نیروگاه قدیمی (با بیش از ۳۵ سال قدمت) شش واحد گازی دارد که قدرت تولید عملی در هر لحظه آن مجموعا ۹۶ مگا وات است.
مدیرعامل شرکت مدیریت برق نیروگاههای سیستان و بلوچستان ادامه داد: این نیروگاه با توجه به صرفه اقتصادی داشتن در مدار تولید قرار دارد به طوری که در طول سال بین سه تا پنج ماه فعال و در مدار است و در این راستا سال گذشته در مدت پنج ماه در مدار بودن و تولید برق حدود ۱۷۰ میلیون لیتر گازوئیل مصرف داشت.
پودینه ادامه داد: اگر این نیروگاه همیشه در مدار تولید باشد مصرف گازوئیل آن به سه برابر یعنی حدود ۵۰۰ میلیون لیتر افزایش پیدا خواهد کرد که تاکنون هیچ زمانی همیشه در مدار تولید نبوده است.
وی اظهارداشت: همچنین نیروگاه زاهدان با هشت واحد گازی که هر کدام ۱۷ مگاوات تولید دارد همان شرایط نیروگاه کنارک را دارد اما این نیروگاه بیشتر از نیروگاه کنارک در مدار است.
وی گفت: این نیروگاه با مصرف سالانه ۲۷۶ میلیون لیتر گازوئیل ۶۵ درصد در مدار تولید قراردارد و اگر این نیروگاه ۱۰۰ درصد در مدار باشد میزان گازوئیل مصرفی آن به بیش از ۶۰۰ میلیون لیتر افزایش خواهد یافت.
وی ادامه داد: از آنجایی که نیروگاه زاهدان به دلیل تغذیه شهرستان‌های زاهدان، خاش، زابل و سراوان بیشترین مصرف را دارد، از نظر پایداری و تولید ضعیف‌ترین نقطه محسوب می‌شود.
وی تصریح کرد: تولید مجموع ۱۳۶ مگاوات برق این نیروگاه پاسخگوی میزان مصرف نیست که خوشبختانه در سفر وزیر نیرو و نصب نیروگاه جدید این مشکل رفع خواهد شد.
پودینه با بیان اینکه نیروگاه بمپور سیستان و بلوچستان تنها نیروگاه گازی استان محسوب می‌شود گفت: این نیروگاه از بهمن سال ۹۳ از مصرف گازوئیل خارج و گازی شد.
وی گفت: این نیروگاه با دارا بودن دو واحد گازی حدود ۳۲۴ مگا وات برق تولید می‌کند.
وی خاطر نشان کرد: نیروگاه بمپور یک نیروگاه سیکل ترکیبی مشتمل بر بخش گازی و بخاراست که هم اینک قسمت تنها بخش گازی آن راه اندازی شده و بخش بخار آن غیر فعال است.
وی ادامه داد: اگر بخش بخار این نیروگاه راه اندازی شود ۱۶۰ مگاوات به میزان تولید آن افزوده خواهد شد به طوری که در مجموع به حدود ۴۸۴ مگاوات تولید خواهد رسید.
وی تصریح کرد: راندمان تولید این نیروگاه هم اینک ۳۲ درصد است که در صورت راه اندازی بخش بخار راندمان به ۴۸ درصد افزایش پیدا خواهد کرد.
مدیرعامل شرکت مدیریت برق نیروگاههای سیستان و بلوچستان گفت: سوخت‌های موردنیاز نیروگاههای استان از طریق استانهای کرمان، اصفهان و بندرعباس تامین می‌شود.
وی افزود: اگر در نیروگاه‌ها به جای استفاده از گازوئیل که علاوه بر تامین هزینه جابه جایی و سایر هزینه‌ها و مشکلات از انرژی نو که همان انرژی پاک هستند استفاده شود می‌توان گفت صرفه اقتصادی بیشتر خواهد بود.
پودینه ادامه داد: توربینهای بادی و خورشید شاید در مرحله نخست دارای هزینه‌های بالایی باشند اما در مدت دو سال بعد از راه اندازی صرفه اقتصادی زیادی خواهد داشت زیرا سیستان و بلوچستان از نظر انرژیهای نو جزو استانهای بر‌تر کشور محسوب می‌شود.
وی تصریح کرد: سرمایه گذاری در بخش انرژیهای نو در سیستان و بلوچستان از یک سو با توجه به نیاز داخل و از سوی دیگر با توجه به نیاز شدید کشورهای افغانستان و پاکستان و امکان صادرات به این کشورها صرفه اقتصادی خوبی دارد.
وی اظهارداشت: هم اینک از سیستان و بلوچستان ۶۵ تا ۷۰ مگاوات برق به کشور پاکستان و۲۰ تا ۲۵ مگا وات به افغانستان صادر می‌شود که با توجه به نیاز این کشورها و درخواست بیشتر از سوی این کشورها زمینه برای سرمایه گذاری در بخش انرژیهای نو این استان فراهم است.
وی تاکید کرد: علاقه مندان سرمایه گذاری میتوانند با آورده ۱۰ درصد از مزایای صندوق توسعه ملی استفاده کنند.
وی ادامه داد: استاندار و تمامی مسوولان استانی آماده همکاری با سرمایه گذاران این بخش هستند.
وی پیشنهاد داد برای افزایش سرمایه گذاری بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در بخش انرژیهای نو سیستان و بلوچستان دولت دو تا سه مزرعه انرژی در استان راه اندازی کند تا بخش خصوصی بعد از صرفه اقتصادی داشتن و اعتماد سازی اولیه این مزارع را از دولت خریداری کند.
رییس دانشگاه زابل در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایرنا گفت: انرژی‌ها نو یکی از مباحث مطرح در جهان است و استان سیستان و بلوچستان به ویژه منطقه سیستان از نظر تولید برق بادی در شرایط بسیار مطلوب قرار دارد.
دکتر محمود اوکاتی صادق ادامه داد: منطقه سیستان با ۲۰۰ روز وزش باد در سال آن هم با سرعت کافی دارای صرفه اقتصادی بالا برای سرمایه گذاری بخش خصوصی در زمینه راه اندازی توربینهای بادی در منطقه است.
وی تصریح کرد: خوشبختانه هم اینک تکنولوژی توربین بادی در دنیا پیشرفت خوبی داشته و سرمایه گذاری این بخش دارای صرفه اقتصادی بسیار خوب برای سرمایه گذاران است زیرا در منطقه سیستان رنکینگ باد خیلی بالا است به صورتی که بهترین رنکینگ باد دنیا محسوب می‌شود.
وی با بیان اینکه انرژیهای بادی دارای صرفه اقتصادی خیلی خوبی هستند گفت: با توجه به قابلیت‌های بالای منطقه سیستان و صرفه اقتصادی داشتن این بخش می‌توان چندین هزار مگاوات برق با استفاده از توربینهای بادی در منطقه تولید کرد.
رییس دانشگاه زابل گفت: خوشبختانه علاوه بر پرداخت تسهیلات خوب و قابل توجه از سوی صندوق توسعه ملی به سرمایه گذاران، استاندار سیستان و بلوچستان و مسوولان استانی با توافق با وزارت نیرو آماده هر گونه همکاری با علاقه مندان سرمایه گذاری این بخش در استان هستند.
اوکاتی صادق گفت: برق تولید شده در منطقه هم مصرف کننده داخل دارد و هم با توجه به نیاز کشورهای همسایه مصرف کننده خارج از کشور دارد و بررسی‌ها نشان داده که سرمایه گذاری در منطقه با توجه به قابلیت‌های فراوان دارای توجیه اقتصادی خوبی است به طوری که در مدت سه تا پنج سال برگشت سرمایه و سود آوری امکان پذیر است.
وی گفت: انرژی بادی نسبت به انرژی خورشیدی صرفه اقتصادی بالاتری دارد و سایر انرژی‌ها نیز از جمله انرژی دریایی در دنیا در مرحله تحقیقاتی قرار دارند.
